Cảnh báo nhiều hệ lụy kèm theo
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, lượng người hưởng BHXH một lần của năm sau luôn cao hơn năm trước khoảng 10%, đồng nghĩa tỷ lệ rút BHXH 1 lần ngày càng tăng và tăng nhanh hơn so với tỷ lệ người tham gia BHXH. Tỷ lệ lao động trẻ rút BHXH một lần ngày càng nhiều bởi có tâm lý chỉ quan tâm đến nhu cầu trước mắt hơn là nhu cầu hưởng lương hưu khi về già. Thậm chí có nhiều trường hợp rút BHXH nhằm trục lợi, sau đó quay lại làm việc và tham gia BHXH; khó khăn của doanh nghiệp, việc làm, nên nhiều NLĐ mất việc, gặp khó khăn tài chính trước mắt, làm gia tăng người hưởng BHXH một lần…
 |
Nhận BHXH một lần, NLĐ tự đánh mất cơ hội ổn định của chính mình trong tương lai. |
Việc NLĐ ra khỏi hệ thống BHXH là thực trạng đáng quan tâm, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ, mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu, nỗ lực và quyết tâm của Nhà nước hướng tới BHXH toàn dân. Bởi, nhận BHXH một lần chỉ có thể giải quyết nhu cầu kinh tế trước mắt, nhưng về lâu dài, sẽ rất thiệt thòi cho NLĐ hết tuổi lao động, ảnh hưởng không nhỏ đến hệ thống an sinh xã hội của đất nước.
Khi lựa chọn hưởng BHXH một lần, các quyền lợi của NLĐ sẽ bị hạn chế hơn so với khi hưởng lương hưu, như: Nếu nhận BHXH một lần, sau này tham gia lại BHXH sẽ không được cộng nối thời gian đóng BHXH, mà tính thành thời gian đóng BHXH mới. Như vậy NLĐ mất đi cơ hội được hưởng lương hưu, không có thu nhập để đảm bảo cuộc sống khi hết tuổi lao động hoặc lương hưu thấp do thời gian đóng ngắn. Trong khi lương hưu là nguồn tài chính ổn định khi hết tuổi lao động, suy giảm sức khoẻ, và thường xuyên được điều chỉnh tăng theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế.
Trong toàn bộ thời gian hưởng lương hưu, người nhận lương hưu được quỹ BHXH trả kinh phí để cấp thẻ BHYT miễn phí để khám chữa bệnh. Khi người hưởng lương hưu không may qua đời, người lo mai táng được nhận một lần trợ cấp mai táng, thân nhân được hưởng trợ cấp tử tuất.
Khoản tiền đóng vào quỹ BHXH là một của để dành quý giá của chính mình, nó không mất đi mà ngược lại vẫn được cơ quan BHXH quản lý và đầu tư tăng trưởng. Người tham gia BHXH có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia, hoặc đóng tự nguyện, đóng 1 lần để đủ điều kiện nhận lương hưu.
Việc nhận BHXH một lần phải chấp nhận sự thiệt thòi rất lớn, vì số tiền đóng mỗi năm bằng 2,64 tháng lương. Trong khi nếu nhận BHXH một lần chỉ được 1,5 tháng lương cho mỗi năm đóng (trước năm 2014) và 2 tháng lương cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.
Khi NLĐ nhận BHXH một lần, về già không có lương hưu, phải phụ thuộc vào con cháu và xã hội. Nếu không may bị bệnh, không có thẻ BHYT sẽ đối mặt nguy cơ khó gánh nổi chi phí chữa bệnh, đối mặt tình trạng suy kiệt kinh tế, tái nghèo…
Cần nhận thức rõ hơn vấn đề rút BHXH một lần
So với nhiều quốc gia trên thế giới, có thể khẳng định chính sách an sinh xã hội nói chung, trong đó bao gồm cả chính sách BHXH, BHYT ở Việt Nam đã thể hiện tính ưu việt với mọi tầng lớp, độ tuổi.
Với quy định về mức đóng - hưởng như hiện nay, người tham gia BHXH, BHYT đã được đảm bảo những quyền lợi cơ bản và ổn định. Đó là quyền lợi được hưởng Chế độ ốm đau, Chế độ thai sản, Chế độ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, Chế độ hưu trí, Chế độ tử tuất, Chế độ Bảo hiểm thất nghiệp. Với người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng 2 chế độ là hưu trí và tử tuất…
Đặc biệt, đối với NLĐ khi tham gia BHXH, hoặc BHXH tự nguyện, tới khi đủ điều kiện hưởng lương hưu sẽ được cấp thẻ BHYT miễn phí.
Thế nhưng, những năm qua, do ảnh hưởng khó khăn kinh tế, rất nhiều NLĐ, đặc biệt ở một số tỉnh thành phố có lượng lao động lớn đã lựa chọn hưởng BHXH một lần. Đây là sự lựa chọn chưa thực sự thấu đáo. Có thể số tiền khi nhận chế độ BHXH một lần sẽ giải quyết được khó khăn trước mắt, thế nhưng kéo theo đó, người dân đã tự đưa mình lọt khỏi lưới an sinh mà Nhà nước, tự đưa mình đến gần những thiệt thòi không thể bù đắp được.
Với việc nhận BHXH một lần, bản thân họ không chỉ nhận được số tiền ít hơn rất nhiều so với số tiền NLĐ đã đóng, khi đã nhận 1 lần sau này phải đóng lại từ đầu nên thời gian đóng ngắn, không đủ điều kiện nhận lương hưu hoặc lương hưu thấp. Không có lương hưu đồng nghĩa mất quyền lợi tham gia BHYT miễn phí.
Vì vậy, việc cân nhắc, lựa chọn nhận BHXH một lần là điều hết sức quan trọng với mỗi NLĐ, đừng vì cái lợi trước mắt mà bỏ lỡ cơ hội được hưởng lương hưu để trang trải cuộc sống, trước khi quyết định hưởng BHXH một lần hãy suy nghĩ thật thấu đáo để có một sự lựa chọn hợp lý cho chính bản thân và toàn xã hội.
